अनलः _analḥ

अनलः [नास्ति अलः पर्याप्तिर्यस्य, बहुदाह्यदहने$पि तृप्तेरभावात् Tv.; cf. नाग्निस्तृप्यति काष्ठानाम्; said by some to be from अन् to breathe].

1 Fire.

-2 Agni or the god of fire. See अग्नि.

-3 Digestive power, gastric juice; मन्दः संजायते$नलः Suśr.

-4 Wind.

-5 Bile.

-6 One of the 8 Vasus, the fifth.

-7 N. of Vāsudeva.

-8 Names of various plants; चित्रक, रक्तचित्रक Plumbago Zeylanica and Rosea, भल्लातक the marking-nut tree.

-9 The letter र्.

-1 The number three.

-11 (Astr.) The 5th year of Bṛhaspati's cycle.

-12 The third lunar mansion कृत्तिका.

-13 A variety of Pitṛideva or manes (कव्यवाहो$नलः सोमः).

-14 [अनान् प्राणान् लाति आत्मत्वेन] The soul (जीव).

-15 N. of Viṣṇu (न नलति गन्धं प्रकटयति न बध्यते वा नल्-अच्).

-16 The Supreme Being. cf. अनेलो राज्ञि नाले च पुंस्यग्न्यौषधिभेदयोः Nm.

-17 Anger; करिणां मुदे सनलदानलदाः Ki.5.25.

-Comp. -आत्मजः N. of Kārtikeya; Mb.9.44.11.

-आनन्दः N. of a Vedāntic writer, author of Vedānta-Kalpataru.

-द a. [अनलं द्यति]

1 removing or destroying heat or fire;

-2 = अग्निद q. v.

-दीपन a. [अनलं दीपयति] promoting digestion, stomachic.

-प्रभा [अनलस्य प्रभेव प्रभा यस्य] N. of a plant (ज्योतिष्मती) Helicacabum Cardiospermum. (Mar. लघुमालकांगोणी).

-प्रिया N. of Agni's wife स्वाहा.

-वाटः N. of ancient Paṭṭaṇa.

-सादः loss of appetite, dyspepsia.